سرور اچ پی

وقتی صحبت از کامپیوتر می‌شود، ناخودآگاه فکر می‌کنیم عدد و رقم‌های مربوط به پردازنده، رم و گرافیک باید زیاد باشند تا آن سیستم، کارایی و قدرت بیشتری داشته باشد. اما آیا واقعا این‌طور است؟

در این مقاله می‌خواهیم به‌طور ویژه در مورد حافظه رم (RAM) کامپیوتر‌ها صحبت کنیم و ببینیم آیا هنگام خرید فقط باید به میزان حافظه توجه کنیم یا این‌که فاکتور دیگری وجود دارد که اهمیت داشته باشد؟

یکی از اصلی‌ترین و کلیدی‌ترین فاکتور‌ها در انتخاب حافظه رم برای کامپیوتر، سرعت آن است. اما سرعت رم دقیقاً به چه معنا است و مهم‌تر از آن، چگونه این مشخصه را هنگام خرید سیستم کامپیوتر در کنار دیگر مشخصه‌ها، در نظر داشته باشیم؟

معنای رده‌بندی‌های مختلف سرعت رم چیست؟

سرعت رم به‌طور خلاصه به معنای حجم انتقال داده در یک زمان مشخص است. این عدد هرچه بیشتر باشد، به این معنی است که حافظه رم با سرعت بیشتری می‌تواند اطلاعات را وارد خود کند و انتقال دهد. فرمول نمایش سرعت در ورژن‌های مختلف DDR تفاوت‌های اندکی دارد.

این عدد نشان‌دهنده سرعت کلاک (مانند آنچه در پردازنده‌ها داریم) نیست و مجموعه‌ای از مشخصات سخت‌افزاری را در یکدیگر ادغام می‌کند و نتیجه کلی را نشان می‌دهد. اما این عامل، صورت مسئله را تغییر نمی‌دهد؛ هر چه بیشتر باشد، سریع‌تر است.

تا به این‌جا همه چیز ساده است. اوضاع وقتی پیچیده‌تر می‌شود که تعدادی اصطلاح و رده‌بندی تخصصی دیگر نیز روی حافظه رم درج می‌شود. تقریبا در اکثر موارد سرعت رم با استفاده از عبارت DDR سنجیده می‌شود. همچنین ممکن است استاندارد‌هایی مانند PC2/PC3/PC4 را مشاهده کنید. این عبارت‌ها معمولا پس از استاندارد مربوط به نسل سخت‌افزار نوشته می‌شوند؛ DDR3 1600 RAM همان PC3 12800 است و DDR4 2400 RAM همان PC4 19200 و همین‌طور ادامه پیدا می‌کند.

دلیل چنین استاندارد‌های دوگانه‌ای به ساختار بیت و بایت در واحد داده‌ها بازمی‌گردد – یک بایت مساوی‌ است با ۸ بیت. پس اگر عدد اول DDR 1600 باشد که با واحد میلیون بایت بر ثانیه سنجیده می‌شود، عدد دوم PC3 12800 خواهد بود که واحدش میلیون بیت بر ثانیه است. ۱۲۸۰۰ را اگر بر ۸ تقسیم کنیم به عدد ۱۶۰۰ خواهیم رسید. پس می‌بینیم که یک مورد ثابت را با دو استاندارد مختلف بیان می‌کنند.

برای اینکه سردرگم نشوید بهتر است همان DDR2/3/4 را معیار قرار دهید.

تایمینگ رم به چه معنا است؟

علاوه بر رده‌بندی سرعت، روی حافظه‌های رم اعداد دیگری نیز مشاهده خواهید کرد که مربوط به تایمینگ آن هستند. این اعداد قالبی مشابه 5-5-5-15 یا 8-8-8-24 دارند. این رده‌بندی مربوط به مباحثی پیشرفته و تخصصی در زمینه علوم داده می‌شود که در این مقاله فقط به زبان ساده اشاره خواهیم کرد و وارد جزئیات نخواهیم شد. پس قبل از همه چیز به‌طور خلاصه این را بدانید مجموعه اعدادی که گفتیم، Latency نامیده می‌شوند.

Latency نشان‌دهنده‌ی این است که رم با چه سرعتی می‌تواند به سخت‌افزار خودش دسترسی داشته باشد. این سرعت هر چه کمتر باشد بهتر است و نشان می‌دهد دسترسی به اطلاعات سریع‌تر انجام می‌شود.

طبیعی است که هرچه ‌Latency بالایی داشته باشید، قیمت رم شما نیز بالاتر خواهد بود. این فاکتور به همراه سرعت کلاک رم، قابل دستکاری هستند و بعضاً می‌شنویم که کاربران حرفه‌ای چنین کاری انجام می‌دهند.

تفاوت در Latency مدل‌های مختلف به قدری نامحسوس است که تنها در سطح سازمان‌های بزرگ با سرور‌های عظیم اهمیت می‌یابد. پس شما به‌عنوان کاربر عادی یک کامپیوتر ساده لازم نیست زیاد در موردش وسواس به خرج دهید.

این‌ها چه تأثیری روی کامپیوتر شما خواهند داشت؟

صادقانه بگوییم، تأثیر زیادی ندارد. با اینکه فاکتور‌های عنوان‌شده سرعت سیستم شما را بالاتر خواهند برد؛ اما این افزایش به حدی نخواهد بود که چیزی احساس کنید و از هزینه اضافه‌ای که کرده‌اید خشنود شوید.

شاید داشتن رم سریع‌تر در تعدادی از بنچمارک‌های تخصصی، سیستم شما را جلو بیندازد؛ اما وقتی صحبت از کارایی بالا برای استفاده‌های عادی می‌شود، تنها عامل مؤثر و ملموس، داشتن رم بیشتر خواهد بود.

پس اگر تصمیم به خرید حافظه رم گرفته‌اید و بین دو مدل ۸ گیگابایتی DDR4 با سرعت ۳۲۰۰ یا مدل ۱۶ گیگابایتی DDR4 با سرعت ۲۴۰۰ مردد ماندید، بدون شک سراغ گزینه دوم بروید. به فکر افزایش کلاک رم نیز نباشید چون ارزش زحمت‌هایتان را ندارد.

برای گیمینگ نیز همین مسئله صادق است. اگر سیستم شما دارای کارت گرافیک مجزا باشد،‌ اجرای بازی‌ها به حافظه کارت گرافیک (به نام GDDR) وابسته خواهند بود.

به این نکته توجه داشته باشید که حافظه کارت گرافیک بخشی جدانشدنی از آن است و پس از خرید قابل ارتقاء نیست. پس در این مورد هم موقع خرید توجه داشته باشید که بیشترین حافظه را بخرید، نه سریع‌ترین.

سرعت بالای رم در سیستم‌هایی که گرافیک آن‌بورد دارند اندکی اهمیت پیدا می‌کند و موجب بهبود جلوه‌های بصری می‌شود. دلیلش هم این است که کارت گرافیک برای خود حافظه مجزا ندارد و برای پردازش‌های گرافیکی از حافظه رم سیستم استفاده می‌کند. غیر از این مورد، برای کاربران عادی اهمیت چندانی ندارد که سرعت رم زیاد باشد یا کم.

تفاوت بین DDR2 ،‌DDR3 و DDR4

حافظه‌های رم نسل‌های مختلفی دارند. هر چه نسل یک حافظه جدید‌تر باشد، سرعت دسترسی به اطلاعات نیز در آن افزایش پیدا می‌کند.

استاندارد DDR که مخفف Double Data Rate به معنی «سرعت دیتای دو برابر» است، در سال ۲۰۰۰ به جای استاندارد Single Data Rate معرفی شد و اکنون پس از گذشت ۱۷ سال به ورژن DDR4 رسیده‌ایم. استاندارد DDR3 که در سال ۲۰۰۷ معرفی شد، هم‌اکنون در سیستم‌های قدیمی وجود دارد و استفاده می‌شود.

هرچه جلوتر می‌رویم این استانداردها پیشرفت می‌کنند و سرعت بالاتری برای حافظه‌های رم به ارمغان می‌آورند. اما نکته مهم اینجا است که هیچ استانداردی قابلیت تطبیق‌پذیری با استاندارد بالاتر یا پایین‌تر از خود ندارد. به‌عنوان مثال اگر لپ‌تاپ یا مادربورد شما دارای استاندارد DDR3 باشد، نمی‌توانید رم‌های DDR2 یا DDR4‌ را روی آن نصب کنید.

اما در مورد سرعت‌های مختلف این‌طور نیست. شما می‌توانید بدون هیچ مشکلی از یک رم با سرعتی پایین‌تر از سقف مجاز مادربورد استفاده کنید. مثلا در یک مادربورد DDR4 که تا سرعت ۳۶۰۰ مگاهرتز را پشتیبانی می‌کند، می‌توانید رم DDR4 ۲۴۰۰ مگاهرتزی نیز نصب کنید.

هنگام نصب سخت‌افزار مختلف اگر متوجه شدید رده‌بندی‌های متفاوتی شبیه مثال بالا دارند، نیازی به نگرانی نیست. مادربرد شما به حدی هوشمند هست که بتواند بین قسمت‌های مختلف هماهنگی ایجاد کند.